گزارش برنامه
گزارش پیمایش دره گِداهَک (شمیرانات، دامنه جنوبی توچال)
تاریخ اجرا: 1404/02/19
معرفی و اهمیت مسیر
دره گِداهَک یکی از دره‌های غربی دامنه جنوبی توچال و از مسیرهای فرعی و خلوت کوهنوردی شمال تهران است. این دره در شمال‌غربی مسیر دربند واقع شده و برخلاف مسیرهای پرتردد شیرپلا، اوسون و کلک‌چال، بسیار بکر، کم‌تردد و پر از چشم‌اندازهای ناب طبیعی است.
نام «گِداهَک» در برخی منابع به‌معنای زمین یا دره‌ای سنگلاخی و شیب‌دار ذکر شده که با ویژگی‌های مسیر کاملاً هم‌خوانی دارد.
نحوه دسترسی و شروع مسیر
شروع مسیر از میدان دربند (انتهای خیابان دربند – تجریش) و صعود از مسیر مجسمه (تا ارتفاع حدود 2000 متر)پس از عبور از رستوران‌ها، وارد مسیر خاکی کوهنوردی می‌شوید. حدود 30 تا 40 دقیقه بعد، به منطقه‌ای با شیب نسبتاً تند می‌رسید که در محل دوآب یا «آبشار کوچک» قرار دارد. مسیر اصلی به‌سمت پناهگاه شیرپلا ادامه دارد، اما در سمت چپ (غرب)، پاکوبی باریک وارد دره گِداهَک می‌شود.
جزئیات مسیر
ابتدای دره با درختچه‌های کوچک، سنگ‌های بزرگ و بستر رود خشک شروع می‌شود و پوشش گیاهی آن بوته‌های گون، آویشن، زالزالک، و در بهار گل‌های کوهی چند نقطه با چشمه‌های کم‌آب یا فصلی وجود دارد (در بهار فعال‌تر هستند) دیواره‌های سنگی در دو طرف دره منظره‌ای خاص ایجاد می‌کنند. در ادامه مسیر، پیست قدیمی اسکی قابل مشاهده است؛ این پیست در دهه 40 و 50 مورد استفاده قرار می‌گرفت و باقی‌مانده پایه‌های تله‌اسکی و مسیر اسکی‌بازان هنوز پیداست.
ویژگی‌های خاص
پیست قدیمی اسکی: یکی از معدود نشانه‌های تاریخچه کوهنوردی و ورزش زمستانی در این ناحیه است. در حال حاضر غیرفعال است اما چشم‌انداز باز و شیب آن به‌خوبی نمایان است. پناهگاه یا جان‌پناه رسمی در مسیر وجود ندارد؛ برخی سنگچین‌ها یا سکوهای موقت توسط کوهنوردان ساخته شده. ادامه مسیر تا گردنه اسپیدکمر امکان‌پذیر است که به یال اصلی توچال و حتی قله ختم می‌شود، اما نیاز به آمادگی و برنامه‌ریزی جدی دارد.
تجهیزات پیشنهادی
- کفش کوه‌پیمایی استاندارد
- لباس لایه‌ای و بادگیر
- دستکش، کلاه، عینک آفتابی
- 2 لیتر آب (چشمه‌ها ممکن است خشک باشند)
- غذای سبک و پرانرژی
- نقشه آفلاین یا GPS (با مسیر لود شده)
- کیت کمک‌های اولیه
- در زمستان: یخ‌کش، باتوم، کرامپون در صورت نیاز
نکات ایمنی
- مسیر دارای نقاط پرتگاهی و سنگ‌های ریزشی است.
- در فصل برف، خطر ریزش بهمن در برخی بخش‌های دره وجود دارد.
- به‌دلیل خلوتی مسیر، همراه داشتن بی‌سیم یا جی‌پی‌اس توصیه می‌شود.
- حتماً گروهی حرکت کنید، مسیر برای افراد بی‌تجربه یا بدون آمادگی جسمانی مناسب نیست.
بهترین زمان صعود
فصل / ویژگی‌ها وضعیت مسیر
- بهار/ پرآب، گل‌های وحشی، هوای خنک بهترین فصل
- تابستان / گرم ولی قابل اجرا نیاز به آب کافی
- پاییز/ رنگ‌های زیبا، هوای معتدل مناسب
- زمستان/ مناظر برفی، خطر یخ‌زدگی فقط با تجهیزات کامل
نتیجه‌گیری
دره گِداهَک یکی از جذاب‌ترین مسیرهای کوه‌پیمایی نیمه‌فنی شمال تهران است که با چشم‌اندازهای بکر، خاطره‌ای متفاوت از کوهنوردی در توچال ارائه می‌دهد. وجود پیست قدیمی اسکی، مسیر پرتگاهی، طبیعت وحشی و خلوتی این دره، آن را به گزینه‌ای عالی برای کوهنوردان با تجربه‌تر تبدیل کرده است.
شرح برنامه:
برنامه راس ساعت 6 صبح با حضورتمام عزیزان از میدان مجسمه ( کوهنورد ) بعد از توضیحات آقای عرب در مورد منطقه مسیر را از داخل روستا و به سمت شمال شروع کردیم بعد از پشت سر گذاشتن شلوغی، قبل از دو راهی اوسون به سمت آبشار سوتک حرکت کردیم. مسیر بسیار زیبا و سرسبز و پر از طراوت و تازگی و خلوتی و بکر بودف حدود یک ساعتی که از میان جنگل و درختان عبور کردیم وارد دشت زیبایی شدیم کمی استراحت کردیم و در مسیر دست به سنگ شدیم. بسته به مسیرهای انتخابی برای عبور از دست به سنگ می‌شد مسیرهای آسان‌تر یا سخت‌تر را انتخاب کرد. پس از بارها چپ و راست شدن از روی رودخانه نهایتا ساعت 11:30 به انتهای دره رسیدیم که تراکم سرسبزی و درختان با به انتهای دره رسیدن بسیار کم شد و نهایتا راس ساعت 11:45 بالای پیست قدیمی توچال که الان متروکه شده است رسیدیم. در این نقطه دوتا از همنوردان از تیم جدا شدند و برای اتمام برنامه به روی یال و نهایتا به سمت ایستگاه 5 توچال حرکت کردند تا با استفاده از تله کابین برنامه شان را تمام کنند. اما باقی تیم به همراه مربی و سرپرست به سمت راست و شرق حرکت کرده و با کم کردن ارتفاع وارد این پیست قدیمی شدیم و مجدد پس از کمی صعود در مسیر اوسون به سمت ایستگاه 5 تکه کابین توچال قرار گرفتیم، ده دقیقه‌ای استراحت کردیم و بعد به سمت چشمه اوسون حرکت کردیم و حدودا ساعت 12:20 با برداشتن آب از این چشمه از مسیر دره اوسون به سمت پایین حرکت کردیم. پس از عبور از کنار هتل اوسون به مسیر دربند وارد شدیم و ساعت 14 با رسیدن به رستوران‌ها و خوردن آبگوشتی لذیذ کنار دوستان برنامه را تمام کردیم.
اطلاعات کلی برنامه
- تعداد شرکت‌کنندگان: 8 نفر
- محل برنامه: شمیرانات
- مسیر پیمایش: دربند – مجسمه – دره گِداهَک – پیست قدیمی اسکی – گردنه اسپیدکمر (در صورت ادامه مسیر)
- ارتفاع مبدا: حدود 1800 متر (میدان دربند)
- بیشینه ارتفاع قابل دسترسی: حدود 3000 متر (یال اسپیدکمر یا خط‌الراس)
- مدت پیمایش: 6 تا 9 ساعت رفت و برگشت (بسته به مقصد نهایی)
- سطح سختی: متوسط رو به بالا
- مناسب برای: کوهنوردان نیمه‌حرفه‌ای تا حرفه‌ای، علاقه‌مندان به طبیعت خلوت و بکر
