تشریح آخرین وضعیت یخچالهای کوهستانی ایران در باشگاه کوهنوردی تهران

غروب روز دوشنبه 20 مرداد 1404 سالن اجتماعات باشگاه کوهنوردی تهران میزبان اعضای باشگاه و جمعی از کوهنوردان، فعالان و کنشگران محیطزیست بود که برای شنیدن سخنرانی با عنوان «بحران در بالادست: تشریح آخرین وضعیت یخچالهای کوهستانی ایران» گرد هم آمدند.
سخنران این نشست، ابوالفضل زمانی، عضو و مربی باشگاه کوهنوردی تهران و کوهنورد و یخنورد برجسته و برنده کلنگ طلایی از فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی ایران بود. او از سال 1386 کمپین «یخچالهای کوهستانی ایران» را بنیان گذاشته و بیش از یک دهه است که آن را هدایت میکند؛ کمپینی که هدف آن مستندسازی تغییرات یخچالها، افزایش آگاهی عمومی، همکاری علمی با نهادهای دانشگاهی و ورزشی، و ترویج مسئولیتپذیری زیستمحیطی در میان کوهنوردان و جوامع محلی است. یکی از دستاوردهای مهم این حرکت، ایجاد شبکهای از سفیران یخچال در سراسر ایران بوده که پیام حفاظت از این منابع طبیعی را با شعار «یخچالهای کوهستانی؛ سدهای بیدیوار» به سطح جامعه منتقل کردهاند.
این نشست به بهانهی انتشار تازهترین دادهها درباره تغییرات اقلیمی و تأثیر مستقیم آن بر یخچالهای کوهستانی کشور و همچنین حضور پروژه آقای ابوالفضل زمانی در میان نامزدهای نهایی جایزه بینالمللی حفاظت از کوهستان UIAA 2025 برگزار شد. جایزه بینالمللی حفاظت از کوهستان UIAA 2025 که با مشارکت شرکت Lenovo برگزار میشود، در سال 2025 وارد مرحلهای تازه شده و بر اساس ساختاری دوساله برگزار خواهد شد، بهطوریکه یک سال به داوری و انتخاب برندگان اختصاص دارد و سال بعد به توسعه شبکه همکاری و تبادل دانش میان فعالان حوزه حفاظت از کوهستان است. در پروژه ابوالفضل زمانی با عنوان «اسب نجیبی که میلنگد» بازتاب دهنده تلاشهایی است که برای صیانت از یخچالهای طبیعی ایران صورت گرفته است. در معرفی این پروژه آماده است:
«آنچه زمانی همچون صعود به نیرویی عظیم و شریف از دل طبیعت بود، اکنون شبیه سواری گرفتن از اسبی نجیب اما لنگ است.» این تصویر شاعرانه اما دردناک، تأثیر عمیق عاطفی و زیستمحیطی ناشی از نابودی یخچالهای طبیعی ایران را بهخوبی بازتاب میدهد. تغییری که «ابوالفضل زمانی» به عنوان یک کوهنورد ایرانی، از نزدیک شاهد آن بوده است.
زمانی در این گردهمایی زیستمحیطی با استناد به گزارشها و تحقیقات منتشرشده، از روند شتابان ذوب یخچالهای ایران سخن گفت؛ روندی که نهتنها سیمای کوهستانهای البرز و زاگرس را دگرگون میکند بلکه بر منابع آب، اکوسیستمهای پاییندست و امنیت زیستمحیطی کشور نیز اثرگذار است.
در بخش نخست نشست، مروری بر اهمیت تاریخی و علمی یخچالهای ایران شد و دادههای میدانی و تصویری از تغییرات چند دهه اخیر ارائه گردید. سپس با اشاره به مقالهی تحلیلی منتشرشده در رسانههای تخصصی کوهنوردی و محیطزیست، به چالشهای اصلی پرداخته شد؛ از کاهش شدید ذخیرهی برف و یخ در ارتفاعات گرفته تا تهدید معیشت جوامع محلی و خطر افزایش بحران کمآبی.
بخش دیگری از سخنرانی به پیامدهای ورزشی و کوهنوردی اختصاص داشت. توضیح داده شد که کوچکشدن یخچالها و تغییر الگوی برف در کوهستانها نهتنها مسیرهای صعود و ایمنی کوهنوردان را تحتتأثیر قرار داده، بلکه آیندهی فعالیتهای ماجراجویانه در ارتفاعات ایران را نیز با چالشهای تازه روبهرو میکند.
ابوالفضل زمانی با اشاره به پیشینه کمپین یخچالهای کوهستانی ایران و اقداماتی که در طی این سالها داشته است، استقبال کوهنوردان از این کمپین را بسیار مثبت ارزیابی کرد و بر لزوم توجه تمام اقشار جامعه به مسائل محیطزیستی تاکید کرد.
در پایان نشست، ضمن تقدیر از سخنران، حضار ضمن طرح پرسشها و بیان دیدگاههای خود، بر ضرورت اطلاعرسانی عمومی، افزایش همکاری میان نهادهای علمی و ورزشی، و جلب توجه مسئولان به این بحران تأکید کردند. جمعبندی نشست آن بود که یخچالهای کوهستانی ایران بهعنوان «سرمایههای سرد» کشور در وضعیتی بحرانی قرار گرفتهاند و هرگونه تأخیر در اقدام، هزینههای سنگینی برای محیطزیست و جامعه به همراه خواهد داشت.
باشگاه کوهنوردی تهران با برگزاری این نشست، بار دیگر بر نقش و مسئولیت اعضای این باشگاه در آگاهیبخشی و پیوند جامعه کوهنوردی با دغدغههای محیطزیستی تأکید کرد.
در ادامه گزارش تصویری این رویداد را میتوانید تماشا کنید:













