همه آنچه که باید از روز جهانی کوهستان بدانید
تاریخچه روز جهانی کوهستان (International Mountain Day) به کنفرانس سازمان ملل متحد در ریو در سال ۱۹۹۲ باز میگردد. در این کنفرانس یک فصل کامل (فصل ۱۳) به «مدیریت اکوسیستم‌های شکننده؛ توسعه پایدار کوهستان» اختصاص داده شد. در سال ۱۹۹۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سال ۲۰۰۲ را به عنوان «سال بین المللی کوه‌ها» تعیین و اعلام نمود. همچنین با تصویب این سازمان از سال ۲۰۰۳ به این سو، ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر) به عنوان «روز جهانی کوهستان» برگزیده شد. مجمع عمومی همچنین از سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی (فائو) خواست تا مسئولیت هماهنگی و اجرای این روز در سطح جهان را بر عهده بگیرد. فائو در همین سال به تشکیل نهاد جدیدی به نام «مشارکت برای کوه‌ها» (Mountain Partnership) اقدام نموده و از کشورهای کوهستانی جهان برای عضویت در این نهاد دعوت نمود. در حال حاضر این نهاد دارای یک دبیرخانه، کمیته راهبری و یک هماهنگ‌کننده است که دبیرخانه آن در مقر فائو در شهر رم کشور ایتالیا قرار دارد.
در حال حاضر تعداد اعضای این نهاد بالغ بر ۳۴۶ عضو است که شامل ۶۰ عضو دولتی، ۲۳ سازمان نیمه‌دولتی و آژانس‌های سازمان ملل از جمله برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP)، برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP)، یونسکو و ۲۶۳ سازمان غیردولتی فعال در عرصه کوهستان است.
از ایران نیز «انجمن حفظ محیط کوهستان» از بدو تأسیس کمیته «مشارکت برای کوه‌ها» به عضویت این نهاد درآمده است. این انجمن همچنین از سال ۲۰۱۳ (۱۳۹۲) به عضویت کمیته راهبری این نهاد انتخاب شده است.
واقعیت این است که روز جهانی کوهستان در پاره‌ای از کشورها به ارتقای جایگاه زیست‌بوم‌های کوهستانی کمک نموده و ظرفیت‌های موجود در این خصوص را ارتقا داده است تا حدی که در این کشورها ضرورت اقدامات جدی به منظور حفظ و توسعه پایدار کوهستان مطرح شده است. از جمله اقدامات انجام‌شده در این کشورها می‌توان به تدوین استراتژی توسعه پایدار کوهستان، تشکیل کمیته ملی کوهستان و تدوین قوانین جلوگیری از دست‌اندازی و تخریب نواحی کوهستانی اشاره نمود.
خوشبختانه در سال‌های اخیر ارزش کالاها و خدمات نواحی کوهستانی در مجامع بین‌المللی، کارشناسان و افکار عمومی افزایش یافته تا حدی که چند بند از مصوبات کنوانسیون‌های جهانی به کوهستان اختصاص یافته است.
کمیته «مشارکت برای کوه‌ها» هر ساله با انتخاب یک موضوع (تِم)، از کشورهای عضو و سازمان‌های دولتی و غیردولتی فعال در عرصه کوهستان در سراسر جهان دعوت میکند تا با اجرای آیین‌های ویژه نظیر برگزاری نشست و همایش، انتشار ویژه‌‌نامه، برگزاری جشن، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و... برای بزرگداشت این روز و ارتقای جایگاه کوهستان در کشورهایشان اقدام نمایند.
روز جهانی کوهستان با نماد زیبایی شناخته شده است. این نماد از سه مثلث متساوی الاضلاع تشکیل شده است. هر کدام از این سه مثلث نمادی از فرایند و نقش‌هایی است که کوه در زندگی ما دارد. به اختصار می‌توان گفت اولین مثلث از سمت راست که علامتی سبز رنگ دارد نشانی از سرسبزی و محصولاتی که در دامنه کوه‌ها رشد میکند را همراه خود دارد . دومین مثلث یک دایره نارنجی در دل خود دارد، که این نشان می‌دهد کوهستان منابع طبیعی سرشاری را در دل خود نهفته است. و در پایان یک (لوزی) الماس آبی رنگ در بالای کوه قرار دارد، که این به معنای منابع آبی و حفظ دمای محیط زیست است.
برای آشنایی بیشتر با روز جهانی کوهستان می‌توانید به وب‌سایت‌های زیر مراجعه کنید:
منبع: انجمن حفظ محیط کوهستان
