نامه‌ای از «یخچال پیر سبلان»

سلام و درود بر انسانهای خونگرم!! امیدوارم که حالتان خوب باشد و اوضاع زندگی به کامتان. تا زمانی هم که(زبانم لال) بعد از 120 سال زندگانی را بدرود می گویید هیچگاه "بی آبی" را نبینید. واقعاً خدا آن روز را نیاورد که خیلی سخت است. خوبه اول نامه بگم که اصلاً قصد نوشتن این نامه را نداشتم. از اجدادمان یادگرفته ایم که محکم و سربلند زندگی کنیم و در خدمت "زندگانی" باشیم، تا می توانیم نیکی کنیم و بر بدی ها چشم پوشیم. انسانها،حیوانات و گیاهان و هر جانور دیگری که صاحب زندگانی است را دوست بداریم به نحوی که اشک ها و گریه هایمان نیز "مایه حیات"شان شود. اما دیگر دلم داشت کباب می شد. نمی دانید که شاهد مرگ یک یخچال بودن چقدر سخت است. اینکه برفچالها عمرشان عین گل شده و در چند صباح بدرود حیات می گویند. آخر قدیمها اینگونه نبود که! برفی که می بارید بر فراز و دل کوهها می ماند و کم کم می شد یک یخچال کوهستانی رشید و هزاران سال طول می کشید تا اندکی پیر شود. به هر حال گفتم که قبل از مرگم درد دلی با شما بکنم تا که شاید بخود آیید. خدا خودش شاهد است که به خاطر خودتان است که این نامه را می نویسم و آن دلبستگی که شما به زندگی دارید را ما نداریم. سالیان درازی است که ما همچون سدهایی آب را در خود فسرده نگه داشته ایم و به فصل گرما که می رسیم و گرمای طبیعیِ طبیعت تشنگی جانداران را افزون می کند ما نیز بیکار نمی نشینیم. با خورشید همنشین می شویم و یخمان آب می شود تا در پایین دستها رودها و جویهایی را روان کنیم و جاندارانی را سیراب. رسالت ما این است که بارشهای گاه و بی گاه را که هدیه آسمان به زندگانی است را بیندوزیم و به وقت نیاز به میان دشتها و رودها فرو فرستیم. همان کاری را که شما با سالها زحمت و هزینه های بسیار زیاد انجام می دهید و سدهایی را برای دخیره آب می سازید تا به وقت نیاز بی آب نمانید. ما نیز همان سدهاییم ولی بی دیوار و بی زیان! می دانیم که اوضاع زندگی سخت است و سرتان حسابی شلوغ شده. اندک زمان فراغتتان را نیز در کانون گرم! خانواده تان در گپ و گفتید و یا غرق در ارتباطات فضای مجازی. البته دوست داشتیم که ما نیز از این ارتباطات مجازی بهره مند بودیم و حالی از هم کیشانمان در کوهستانهای دیگر و از اجدادمان در قطبها می پرسیدیم ولی خب "همه بر سر زبانند و آنها در میان جان". شنیده ام که شما حتی جویای حال همسایه ها و اقوام خود نیز نیستید حال چه رسد به ما که در کنج کوهستانی دور افتاده قلبهایمان را در هم فسرده ایم. ما که جنسمان از یخ است و وجودمان سرد، از شما انسانها که دم از مردی و آدمیت میزنید با هم گرمتریم! چرا که گرمای دوستی برای ما گرمای بدی نیست و قطعا برای هیچ کس دیگری هم نیست. اتفاقاً گله ی ما از شما همین است که گرمای دوستی با ما را بر کنجی نهاده و گرمای دشمنی بر کف گرفته اید. بجای اینکه در دوستی با ما دمتان گرم باشد، به نابودی ما بر گرماییش گیتی میدمید و از هر وسیله ای که در دست دارید بهره می برید تا روزگار را گرمتر کنید! ولی دریغا که هر گرمایی گرما بخش نیست و شما با این کارهایتان آب و هوا را که منشاء حیات روزگارند را نایاب می کنید. یادم می آید که آخر تابستان پیش بود که داشتم با خورشید در مورد شما ها صحبت می کردم. او نیز دل پری از شما داشت که قرار شد نامه ای مستقل برایتان بنویسد. خورشید می گفت که "آدمها بی معرفتی را به نهایت رسانده اند و جز خودشان در این گیتی چیز دیگری را نه می بینند و نه قبول دارند. کم کم دارند همه طبیعت را از خود می رنجانند و می ترسم در آخر تک و تنها بمانند و افسوسِ دوستانی مثل جنگل، دریا، دریاچه، کوه، یخچال، گیاه، حیوان و حشره و ... را بخورند." طفلی خورشید برای دلجویی پیش ما آمده بود تا بگوید که تقصیر او نیست که هوا هر روز گرمتر می شود و باعث رنجش ما. می گفت" من همان خورشیدم و گرمایم نیز همان". قسم می خورد که ذره ای از تابشش را به ما کم یا زیاد نکرده است و این گرمایش فزاینده تقصیر او نیست. البته که ما حرف هایش را قبول می کنیم چون رفیقی است دیرین و روشن ضمیر! با این حرفهای خورشید یاد صحبتهای سال پیش "سایه" افتادم. برای عیادت برفچالی رو به موت آمده بود پیش ما. او نیز می گفت که " تا خورشید همان است، من نیز همان سایه ایم. طفلی بغضش گرفته بود و تا می توانست سایه اش را بر سر برفچال عزیز می تاباند اما دریغ که سایه هم گرم بود! به هر حال ای آدم حسابی! که همه چیز بی حساب و کتاب برایت قابل درک نیست. ما ناراحت نیستیم از اینکه حالی از ما نمی پرسید و خوب میدانیم که تفاوت های ما و شما بسیار است که هرکدام از آنها می تواند دلیلی بر دوریمان از هم و سردی! رابطه مان شود. هر چه قدر هم ما سرما دوست باشیم از سردی دوستی ها بیزاریم! واقعاً دمتان از این همه با معرفتی سرد. ببخشید گرم! آیا زمانی که رابطه ما باهم گرم! نیست و سالها و قرنها از ما خبری نمیگیرید باید با ما دشمنی کنید! ما که به سردی رفتارتان و بی محلیتان راضی شدیم(هرچند که ناراحتیم) ولی دیگر انتظار نداریم که وجود اندک ما را بر دل دوردسترین کوهها و قله ها نیز تاب نیاورید. مگر ما جای شما را تنگ کرده ایم که حالا به اندک وجود ما هم چشم طمع دارید؟ گمان می کنید که نابودی ما یعنی وجود شما! خدا بیامرزد شاعر شیرین سخن سعدی را، یادم هست زمانی که داشت شعر بنی آدم اعضای یک پیکرند را می گفت به او یادآوری کردم که بنویسد: "همه آفرینش ز یک پیکرند" ولی حیف که ایشان وزن شعرش را به اجابت خواسته ما ترجیح داد. کاش می بود و میدید که نابودی ما و کم شدن آب، خشکی دریاچه ها و گرم شدن هوا، دگر عضوها را چگونه به درد انداخته است. اما گویا که نفستان از جای گرم بلند می شود! الحق و والانصاف خیلی راحت است که آدمی سرش در کار خودش باشد و اسباب ضرر و زیان دیگران را فراهم نیاورد. آنطور که ما می دانیم در قوانین مدنی و دینی شما هم این قضیه به صراحت آمده که مخل آزادی و زندگی دیگران نباشید. البته شاید ما را آدم حساب نمی کنید! بگذارید کمی روشنتر بگوییم(قصد جسارت نیست و می دانیم که شما اشرف مخلوقاتید و خداوندگارِ هوش و علم) تا ما را بهتر دریابید. ما در طبیعت اصلی داریم بنام "نهاد" که می گوید: هرکسی که بر نهاد و فطرت و حکمتی آفریده شده و در این باب از کسی نباید خرده ای گرفت و بنیادش را بر انداخت. همانطور که یک پلنگ باید وحشی باشد، یک قناری نیز باید زیبا باشد و این وحشی گری و زیبایی نمی تواند دلیلی بر دشمنی با آنها باشد. اهان؛ شما هم در این باب گویا ضرب المثلی دارید. اگر درست یادم مانده و مغزم یخ نزده باشد چنین چیزی بود: "نیش عقرب نه ره کین است، اقتضای طبیعتش این است". امیدوارم توانسته باشم منظورم را برسانم. حالا از شما انسانهای گرانقدر،والا مقام، زیبا کلام، خوش مشرب، نوع دوست و ... عاجزانه خواهش داریم که اگر گرما برایتان مهم است بدانید که سرما هم برای ما مهم است. چطور زمانی که در اوج گرمای تابستان و وقتی که از گرما کلافه می شوید دلتان بر اندک نسیمی خنک لک می زند. ما هم بخیل نیستیم و لذت شما را ذلت خود نمی دانیم ولی شما را به هرچه که دوست دارید آن هنگام که از نوازش نسیم بر تن گرمتان لذت می برید خودتان را جای ما بگذارید تا شاید حال ما را دریابید! به هر حال دوست ندارم سرتان را خیلی درد بیاورم و اینجا هم هوا سرد است و خودکار ما هم خوب نمی نویسد. دایم باید از آفتاب بخواهم تا خودکارم را "ها" کند. ولی خب این سختی نوشتار و اندکی مجال را مانعی بر گفتن اشتراکاتمان با شما نمی دانم. یادمان نمی رود که پدر بزرگمان در قطب شمال دایم می گفت که زندگی تکیه بر اشتراکات است و تحمل تفاوت ها. ما می دانیم که بدون آب نه شما زنده اید و نه ما! همه وجود ما و شما آب است. آب مایه حیات شما و اصل بقای ماست. بنظرمان کم دلیلی بر دوستیمان نیست که هردویمان به یک چیز وابسته ایم. همه تفاوتهایمان در مقابل این اشتراک عمیق ذره ای بیش نیست. حال کاری نداریم که شما بدنتان گرم است و بدن ما سرد، مهم این است که پر شده ایم از آب. درست است که نمی توانیم همدیگر را در آغوش بکشیم. آغوش ما سرد و آغوش شما گرم است ولی از دور که می توانیم هوای هم را داشته باشیم و سلامی کنیم. یا حداقل بدی یک دیگر را نیز نخواهیم. گمان می کنم خیلی صحبت کردم. در طول سالیان هم اینقدر با کسی صحبت نکرده بودم ولی خب چه کنیم که پیریم و چانه مان که گرم می شود کسی جلودارش نیست. در انتها به عنوان کسی که سالها آمدو رفت انسانها را دیده ام ، دیده ام که همیشه زیان رساندن به طبیعت برابر با ضرر خود انسانها بوده است از شما درخواست می کنم که ریش سفید مرا حرمت نهاده و قدر منابع آبی خود را بدانید، بدانید که بدون تکنولوژی می توان زندگی کرد ولی بی آب نه! بدانید که یخچالهای کوهستانی این مرز و بوم در حال آب شدن و نابودی اند. هوا هر روز گرمتر می شود و بی ملاحظه گی ها افزون. بیایید و از کوچکترین کارهایی که موجب گرم شدن زمین و آلودگی هوا می شود دوری کنید طبیعت را نیز از خودتان بدانید که واقعاً نیز اینگونه است. امیدوارم یخِ رابطه تان با ما آب شود دوستدارتان یخچال پیر شمالی رشته کوه سبلان، مهر ماه سال 1120000003526