گزارش برنامه غار هامپوئیل

معرفی کلی غار غار هامپوییل مشهورترین غار استان آذربایجان شرقی و به عنوان یکی از بزرگ ترین غارهای ایران حاوی چاه ها، تالار ها و راه های فرعی فراوانی است.این غار در 8 کیلومتری جنوب شرق شهر مراغه و در نزدیکی روستای تازه کند سفلی و روستای گشایش واقع شده‌است. این غار مشرف به رودخانه مردى چاى در نزدیکی کوهی به نام زیش واقع شده است و در تشکیلات زمین شناختی بسیار کارستی با فرسایش زیاد قرار دارد. این غار دارای دالانها و تالارهای بسیار است به طور کلی از دهانه بعد از عبور از یک تالار بزرگ به اسم تالار خاکستر به تالار دومی به نام تالار چاهها می رسم علت نامگذاری تالار چاه ها بدین نام وجود چهار چاه در این تالار است، که همه در نهایت امر به یکجا ختم شده و ادامه ی مسیر از آنها می گذرد. وقتی وارد تالار چاه ها می شویم چاه های شماره ی یک، دو و سه در کنار یکدیگر قرار گرفته و چاه شماره ی چهار در سالنی در کنار چاه شماره ی یک واقع شده است. ارتفاع این چاه ها بدین قرار است: چاه شماره یک 15 متر، چاه شماره دو 38 متر، چاه شماره سه 20 متر و چاه شماره چهار 25 متر می باشد.بعد از فرود هر یک از چاهها به تالار غمگین رسیده و پس از آن تالارهای آینه ، چهارراه داوود ، تالار خفاش و تالار جیتا قرار دارد . این تالارها به عنوان تالارهای اصلی هستند گشتن و ورود به هریک از تالارهای فرعی راه و پیمایش کاملا متفاوتی را در پیش روی بازدید کننده قرار می دهد که پیمایش تمام آنها از زمان و حوصله یک برنامه یک روزه خارج است . گزارش برنامه : طبق برنامه ساعت 21 از ترمینال غرب به سمت مراغه حرکت می کنیم طبق گفته راننده سعت 5 صبح از اتوبوس در ترمینال مراغه پیاده شده طبق راهنمایی دوست مراغه ای مان ایستگاه راه آهن را برای توقف کوتاهمان انتخاب می کنیم که دارای امکانات مناسبی است . ساعت 6 راهنمای مراغه ای آقای تقی اصغروند به جمع ما می پیوندد . بعد از توضیحات کلی آقای اصغروند در مورد شرایط کلی پیمایش و وجه تسمیه نام غار که ایشان معتقد بودند هامپا از کلمه ای روسی به معنی بزرگ می باشد البته در منابع دیگر هامپوییل را کلمه ای مشتق شده از زبان سانسکریت می دانند که تشخیص صحت هرکدام از آن خارج از دانش ما می باشد. با هم صبحانه ای در مراغه صرف می کنیم و با گرفتن یک تاکسی به سمت دهانه غار حرکت می کنیم با حرکت در جاده ای در جنوب شرق مراغه(جاده مراغه –هشترود ) بعد از طی حدود 2 کیلومتر به جاده ای فرعی به سمت روستای تازه کند سفلی می رسیم که تابلوی غار هامپوییل هم در ابتدای فرعی نصب شده است با عبور از روستا در انتهای جاده آسفالته در کنار رودخانه مردی چای از ماشین پیاده می شویم اطراف منطقه جایی برای کوهنوردی و طبیعت گردی می باشد بنابراین در روزهای تعطیل پرتردد و شلوغ است . در سمت چپ جاده راه پاکوب مشخصی به سمت دهانه غار وجود دارد با اینکه راه زیادی تا دهانه نیست اما دهانه ازکنار جاده مشخص نیست با حدود 20 دقیقه پیاده روی به دهانه بزرگ غار به ابعاد 5 در 10 می رسیم به تعویض لباس پوشیدن ست و مرتب و چک کردن طناب می پردازیم و منتظر می شویم تا دوستان تبریزی به جمع ما بپیوندند ساعت 9:30 دوستان تبریزی می رسند از دهانه ی غار که وارد می شویم پا به درون تالار خاکستر که اولین تالار غار است می گذاریم، از سمت راستمان به صورت پا مرغی به تالار دوم غار که معروف است به تالار چاه ها وارد می شویم، در سمت راست دهلیز باریکی که راه به بیرون غار دارد و از آن به راه مخفی و یا هواکش غار یاد می شود دیده می شود. از کنار چاه دوم با عبور از یک تراورس حدوداَ 9 متری(تراورس رول کوبی شده است ) از کنار چاه دو و صعود یک شکاف لغزنده دو متری و چند فرود دست به سنگ در طبقه بالای چاه دو ، به تالار زیبا و دنج معبد می رسیم که دارای سازه های آهکی زیبا می باشد کف آن پر از استلاگمیتها و استلاگتیهای فراوان است که به گفته راهنما زلزله سال گذشته آذربایجان باعث این تخریب بوده است بعد از بازگشت از تالار معبد چاه دو را برای فرود بررسی می کنیم که با توجه به محل قرارگیری رولها احتمال سایش طناب وجود دارد از فرود آن صرف نظر کرده و چاه 3 را برای فرود انتخاب می کنیم با برقراری کارگاه فرود را آغاز می کنیم .(چاه 3 دارای یک ریبلی است).ساعت 11:45 همگی پایین چاه 3 در تالاری به اسم تالار غمگین هستیم . کف تالار پوشیده از سنگهای بزرگ می باشد که نشاندهنده ریزشی بزرگ در گذشته بوده است سطح سنگها از گلی لغزنده پوشیده شده است که برای عبور از آنها باید احتیاط به خرج داد. این تالار متشکل از دالانهای فرعی، شیب ها و سربالایی های زیادی می باشد .از تالار غمگین با چند دست به سنگ به تالار آینه می رسیم نصب دو آینه کوچک توسط بازدیدکنندگان قدیمی دلیل این نامگذاری می باشد . تالار آینه نیز از ساختار تالار غمگین پیروی می کند بلوکهای ستگی بزرگ کف آن را پوشانده است . بعد از تالار آینه به چها را ه داوود و تالار داوود می رسیم که چاه 30 متری داوود در آن قرار دارد بعد از تالار داوود بعد از آن مسیری با شیب تند وجود دارد که می توان دست به سنگ از آن عبور کرد ولی جهت اطمینان یک تک رول جهت فرود با حمایت در آن وجود دارد و می توان از آن برای فرود کمک گرفت که بعد از عبور از آن به تالار خفاش می رسیم. بعد از تالار خفاش ، ساختار غار عوض شده و غار ساختار یک غار جوان و در حال زایش پیدا می کند ساختارهای آهکی زیبا نمایان می شود . با عبور از چند دالان تنگ بصورت سینه خیز پا مرغی و صعود و فرود از شیبهای تند و دست به سنگ به تالار زیبای جیتا می رسیم این تالار به دلیل شباهت به غار جیتا (به معنی عروس )در لبنان توسط غارنوردان لبنانی در اکتشاف سال 90 به این تالار داده شده است . در تالار جیتا چند مسیر را می توان ادامه که همگی از مسیرهای تازه اکتشاف شده دو سه سال اخیر می باشد مسیر گسل و مسیرچهل ستون دو تا ازین مسیر ها می باشد مسیر چهل ستون یا دریاچه را برای پیمایش انتخاب می کنیم برای رسیدن باید از معبری تنگ از زیر یک سری استلاگتیتها باید به سختی عبور کرد تالار چهلستون به دلیل ستونهای آهکی که در آن شکل گرفته و در یاچه آبی که در آن می توان انعکاس ستونها را در آن دید به این نام نامگذاری شده است .در این تالار عکاسی می کنیم دوستان تبریزی به مسیر گسل هم نگاهی می کنند که پیمایش آن را مستلزم فرصت کافی می دانند بنابر این از پیمایش آن صرف نظر می کنیم ساعت 13:30 دقیقه می باشد یا توجه به اینکه به راننده تاکسی گفته ایم ساعت 4 در جاده منتظر باشد راه برگشت را در پیش می گیریم تیم سرعت مناسبی دارد ظرف یک ساعت به زیر چاه طناب می رسیم بعد از صعود و جمع کردن طناب به سمت دهانه حرکت می کنیم ساعت 15:15 از دهانه خارج می شویم به سمت رودخانه حرکت می کنیم بعد از عوض کردن لبا سها و شستن دستها در کنار رودخانه مردی چای راننده طبق قرار می رسد و ما را به راه آهن مراغه می رساند با خوش شانسی بلیط قطار برای ساعت 17:30 به سمت تهران تهیه می کنیم و ساعت 4 صبح برنامه به اتمام می رسد . نکات مهم : این غار از یک سیستم بسیار پیچیده ای پیروی می کند با اینکه که غاری است که از زمانها دور شناخته شده است و در دو مرحله از آن نقشه برداری شده است اما همچنان مسیرهای ناشناخته زیادی را درخود جای داده است هر ساله با کنجکاوی غارنوردان بخشهای جدیدی به آن اضافه می گردد .پیمایش غار بدون راهنمای مجرب حتما باید با ردزنی صورت بپذیرد .پیدا کردن مسیر اصلی غار بدون راهنما تا حدود زیادی ناممکن است . پیمایش همه نقاط کشف شده غار فرصتی بیشتر از یک برنامه یک روزه می طلبد . به عبارتی پیمایش به منظور رسیدن به انتهای غار در آن معنی ندارد. این غار جزء غارهای گرم محسوب می شود پوشیدن لباس اضافی باعث تعریق و در صورت توقف طولانی باعث هایپوترمی می گردد . کف تالارهای اولیه غار لغزنده است که باید احتیاط کرد .که میزان آن در فصول بارندگی شدت می یابد. با اینکه این غار از سهل ترین غارهای فنی ایران محسوب می شود ولی ماهیت غار ایجاب میکند که تمام نکات فنی و ایمنی در آن رعایت گردد . ساختارهای متفاوت زمین شناختی را دراین غار می توان مشاهده کرد ریزش بلوکهای سنگی در بخشهای ابتدایی غار سبب ایجاد تالارهای بزرگ مانند تالار غمگین و تالار آینه شده است وجود چند چاه در کف تالارها در امتداد شکافهای ایجاد شده در غار می باشد . گرچه تالارهایی مانند غمگین ، آینه ، خفاش به نظر دارای ساختاری قدیمی می باشد اما تالاهایی مانند جیتا ، معبد ، چهل ستون و عکاسان دارای ساختاری جوان در حال رشد و زایش می باشد .به گفته راهنمایان آذربایجانی که بازدیدهای متعدد از غار دارند هر ساله تغییرات عمده ای در غار اتفاق می افتد . از دوستان تبریزی و مراغه ای که در این برنامه قبول زحمت کرده و همراه ما شدند صمیمانه سپاسگزاریم که شناخت آنها از مسیر باعث شد که با سرعت خوبی قسمتهای اصلی غار را پیمایش نماییم. افراد شرکت کننده : سیداحمد(جعفر)جوهری(سرپرست و تدارکات) - میثم صدیقی - فرشید علمداری(عکاس) – نازنین یغمایی(سرپرست فنی وعکاس) راهنمایان : تقی اصغروند (مراغه)09144206443 - مجید فرهمند و احسان؟(تبریز)